Strony, które zawierają między sobą umowę, mogą dowolnie określić jej warunki. Ważne, aby zawarta umowa odpowiadała charakterowi stosunku prawnego, jaki je łączy. Jednym z najbardziej skutecznych w naszej opinii środków jest kara umowna. Z założenia jest to ustalenie kary dla strony, która nie wykonała umowy lub wykonała ją w sposób nienależyty. Ponadto jest to doskonałe zabezpieczenie, jeśli obawiasz się, że może wystąpić okoliczność, przez którą umowa może zostać niewykonana. Jest kilka sposób na to, aby zastrzec karę umowną w umowie. Poruszymy tę kwestię w niniejszym artykule.
Przeczytaj również: Polski Ład wprowadza nowe obowiązki
Kara umowna – definicja
Kara umowna jest wprost uregulowana przepisami art. 483 Kodeksu cywilnego:
Art. 483 §1 „Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy”.
Powyższy artykuł stanowi o tym, że kara umowna jest dla przedsiębiorcy ochroną swoich interesów. Dodatkowo z §2 wnioskować możemy, że zastrzeżenie kary umownej za nienależyte wykonanie zobowiązania nie wyłącza żądania wykonania zobowiązania. Kara umowna zastępuje odszkodowanie przewidziane w razie niedopełnienia zobowiązania. Z tego powodu dłużnik nie może bez zgody wierzyciela zwolnić się z zobowiązania poprzez zapłatę kary umownej.
Ponadto, zwracamy Twoją uwagę na to, że kara umowna może dotyczyć tylko zobowiązania niepieniężnego. Zatem nie możesz jej żądać w odniesieniu do świadczeń pieniężnych. Wyjaśniając, kara umowna ma swoje zastosowanie, np. w przypadku umów o dzieło czy umów zlecenie.
Chcesz założyć działalność w Krakowie?
Zadzwoń – 516 066 671
Chcesz założyć działalność w Poznaniu?
Zadzwoń – 790 840 670
Rodzaje kar umownych
Karę umowną można podzielić na kilka rodzajów. W jednej umowie możesz zamieścić przepisy dotyczące kilku rodzajów kar. Ich stosowanie może zależeć od tego, czy zobowiązany nie wykonał umowy z powodu opóźnienia, nienależytego wykonania lub niewykonania.
- Kara umowna wyłączna – to najczęściej stosowany rodzaj kary umownej. Przewiduje on zapłatę konkretnej, umówionej kwoty pieniężnej. Ponadto jako wierzyciel możesz żądać wyłącznie świadczenia, którego wysokość jest równa tej ustalonej w umowie. W związku z tym nie masz możliwości, aby przedstawiać swoje dalsze roszczenia.
- Kara umowna zaliczana – ten rodzaj kary wiążę się z tym, że możesz żądać od wykonawcy umowy nie tylko umówionej kwoty pieniężnej, ale również dochodzić uzupełniającego odszkodowania do wysokości powstałej szkody. Jednakże nakłada to na Ciebie obowiązek udowodnienia wysokości doznanej szkody.
- Kara alternatywna – stosując ten rodzaj kary masz możliwość wyboru – czy chcesz dochodzić roszczeń o zapłatę kary umownej, czy może żądasz odszkodowania na zasadach ogólnych. Jednakże, wybór którego dokonasz jest zobowiązujący. W związku z tym, nie możesz cofnąć wszczętego postępowania, jeśli w trakcie niego zmienisz zdanie. Ponadto w sytuacji, gdy wysokość uzyskanego odszkodowania okaże się niższa od kary, którą zastrzeżono w porozumieniu, nie możesz domagać się dopłaty, która uzupełniłaby tę różnicę.
Wysokość kary umownej
Wysokość kary umownej zależy od tego, w jaki sposób została ona uregulowana w umowie. Co ważne, nie jest istotne, jaki rozmiar szkody ponosisz z tytułu niewykonania zobowiązania przez zleceniobiorcę. Obowiązuje to, co zapisano i na co zgodę wyraził obie strony, poprzez podpisanie umowy.
Ponadto, na wysokość kary umownej ma wpływ częściowe wykonanie zobowiązania. Art 484 § 2 wskazuje, że jeżeli świadczenie zostało w części spełnione, dłużnik może domagać się obniżenia wysokości ustalonej kary. W przypadku, gdy kara umowna zostanie określona jako znacząco wygórowana, istnieje możliwość jej obniżenia.
Warte uwagi: Opodatkowanie umów cywilnoprawnych
Chcesz założyć działalność?! Zapraszamy do kontaktu z naszymi biurami!
Wirtualne Biuro Kraków – Coworking Centrum
Wirtualne Biuro Kraków – Coworking Rynek 28
Wirtualne Biuro Wrocław – Coworking Centrum
Wirtualne Biuro Poznań – Clockwork